-УИХ-ын сонгуулийг олон мандаттай, томсгосон тойргоор явуулахаар болж байна. Үүнд ямар байр суурьтай байна вэ? 2008 оны сонгуулийг энэ хувилбараар явуулж байсан шүү дээ.
– МАН хуулиар хотын мандатыг “хулгайлсан”. Өөрөөр хэлбэл, оны өмнө батлагдсан Сонгуулийн тухай хуульд олон мандаттай, томсгосон тойроггэж оруулаад оны дараа мандатаа хуваарилах болохоор “олон мандаттай гэж бичсэн учраас нэг мандаттай аймаг хоёр болох ёстой” гэдэг шалтгаан хэлж байгаа юм. Нийт хүн амын 76 хувь нь амьдардаг Улаанбаатар хотын мандатаас хасаж, тогтоолын төслийг баталсан. Нэг зүйлийг сануулъя, МАН үеийн үед Улаанбаатар хотоос айдаг байсан. Тийм учраас нийслэлийн мандатыг байнга багасгадаг. АН хүн амын олонх амьдарч байгаа учраас Улаанбаатар хотын мандатын тоог нэмэх ёстой гэдэг зарчмын байр суурин дээр байдаг. МАН сонгуулийн хуульд хүн ам, газар нутгийг харгалзана гэж оруулсан. УИХ-ын гишүүд хүнээс сонгогддог гэдгээ мартах ёсгүй. Хуулиндаа газар нутаг, олон мандаттай гэсэн үг оруулж байгаа нь мандат хулгайлж байгаа гэсэн үг юм.
“Монголчууд шуудайнд хийсэн үхрийн эвэр адил хоорондоо зөрчилдөж, тал тал тийшээ тарж, бутардаг”
– Томсгосон хувилбараар сонгууль явуулах үед нам дотор зөрчил гардаг гэдэг. Үүний талаар та ямар бодолтой байна вэ?
– Томсгосон мажоритар тойрог намын эв нэгдлийг маш их сахиулна. “Сүргийн манлай” нэг хүн байх ёстой. Тэр хүн нь асуудалгүй, цэвэр, ард иргэдийн дунд рейтинг өндөртэй, тухайн бүс нутгийн хөгжил, дэвшилд “энэ хүн ажил хийнэ” гэсэн итгэл хүлээхүйц хүмүүсээр толгойлуулж, намын эв нэгдлийн дагуу явж байж амжилтанд хүрдэг ийм сонгуулийн хувилбар. Ихэнх тохиолдолд монголчууд шуудайнд хийсэн үхрийн эвэр адил хоорондоо зөрчилдөж, үүнээсээ болж сонгуулийн шатанд тал тал тийшээ тарж, бутардаг. Багийн тоглолт байхгүйгээс болж сонгуульд унасан явдал АН-ын хувьд байсан. Иймд сонгуульд нэр дэвшигчдийн эв нэгдлийг сахиж, цул байлгаж байж амжилтанд хүрнэ.
-Монгол Улсад тохирох сонгуулийн хамгийн боломжтой хувилбар аль нь вэ?
– Пропорцианаль элемент Монгол Улсыг хөгжүүлэхэд хамгийн чухал хэлбэр юм уу гэж хардаг. Жижиг мажоритар тойрог манай орны хөгжлийг хойш нь татах зүйл гэдгийг өнгөрсөн дөрвөн жил харууллаа. Өөрөөр хэлбэл, ашигт малтмалын үнэ өндөр байлаа. Энэ үед улсын төсвийн орлого нэлээд нэмэгдсэн. Гэтэл энэ орлогыг илүү сайн хөрөнгө оруулалтын чиглэл рүү зарцуулахгүйгээр жалга довны хөрөнгө оруулалт хийсээр байгаад Монгол Улсын энэхүү зурвас өсөлттэй үеийг идэж, уугаад дуусаж байна. Энэ бол маш харамсалтай зүйл. Тэгэхээр пропорцианаль элемент манай улсын хөгжлийг нийтэд нь харж, том бүтээн байгуулалт, хөрөнгө оруулалтыг хийх боломжийг олгодог. Улсын хөгжлийг шинэ түвшинд аваачих сонгуулийн хувилбар бол Пропорцианаль элемент орсон хувилбар гэж ойлгож болно.
– Тойргийн мандатын тоог тэгш хуваарилах ёстой байсан гэж үзэж буй хэсэг байгаа. АН-ын хувьд мөн адил нийслэлийн мандатыг хөндсөнд шүүмжлэлтэй байгаа шүү дээ?
– Хүн амын тоог харгалзаж, мандатыг тэгш хуваарилах ёстой гэдэг дээр АН энэ сонгуулийн хуулинд ч тэр, тойргийн мандат хуваарилалтын тогтоолд ч тэр,нэг байр суурьтай байсан. Нийт хүн амын 46 хувь нь Улаанбаатар хотод амьдарч байна. Дээрээс нь үйлдвэр, үйлчилгээний 70 хувь нь энд байна. Гэтэл үүнийгээ дагаад Улаанбаатар хотод маш их асуудлууд байж байдаг. Утаа, түгжрэл, гэр хорооллын барилгажилт гээд олон асуудал байна. Олон гишүүнтэй, илүү сайн лобби явуулж байж Улаанбаатар хотын хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх арга хэмжээг авах юм. Харамсалтай нь, МАН өнгөрсөн хугацаанд судалгаа хийж, “Нийслэлд амжилттай сонгууль явуулж чадахгүй юм байна” гэж үзээд хотын хөрөнгө оруулалтыг маш их танасан. Дээрээс нь Улаанбаатар хотын орлогоос 300 тэрбум төгрөгийг улсын төсөв рүү татсан. Ингэснээр 600 орчим тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг байхгүй болгож байгаа юм. Энэ нь юуг харуулж байна вэ гэхээр хотын сонгогчдод найдаад хэрэггүй гэж үзсэнтэй холбоотой.
“Эрх ашгаараа хоёр хуваагдаад асуудлыг дандаа гацаадаг ийм л парламент болж хувирсан”
– Энэ удаагийн сонгуулиар нэр дэвшигчдэд ямар босгыг тавих вэ?
– Энэ удаа маш өндөр босгыг тавихгүй бол 2016 онд МАН-аас нэр дэвшсэн хүн болгон сонгогдсон. Сонгогдож гарч ирсэн хүмүүст нарийн сайн шалгуур тавиагүйгээс болж өнөөдөр тэр хүмүүс бүгд асуудалд холбогдож байна. 60 тэрбум, ЖДҮ-гээрээ хуваагдана. Тендэр, концесс, янз янзын асуудалд холбогдоно. Эрх ашгаараа хоёр хуваагдаад асуудлыг дандаа гацаадаг ийм л парламент болж хувирсан. МАН нэлээн сайн шигшиж, сайн нэр дэвшигчдээ тодруулахгүй бол асуудалд орж байгаа шүү. Өнгөрсөн хугацаанд АН, МАН гэж хоёр том нам Монгол Улсын хөгжил дэвшлийн гол бодлогыг гаргаж явсан. Цаашид ч энэ хоёр нам авч явах ёстой гэж үздэг. Тийм учраас аль аль нам нь нэр дэвшигч нартаа маш анхааралтай байж, тодорхой хэмжээгээр төрийн албанд нухлагдаад үзчихсэн, учраа мэддэг ийм хүмүүсийг оруулж ирэх хэрэгтэй. АН ч мөн адил өнгөрсөн хугацааны сургамжаа харгалзан үзэж, нэр дэвшигчдийнхээ асуудал дээр хянуур байх хэрэгтэй. Ялангуяа залуу, эрч хүчтэй, өөрсдийн ёс зүйн хэм хэмжээг өндөрт авч явах тийм хүмүүсийг дэвшүүлэх ёстой гэж үзэж байгаа.
-Баярлалаа.
medee.mn
antibiotic zithromax
how much does viagra cost with out insurance viagra in india chennai – free samples of viagra
viagra man walmart without prescription pharmacist
how to order generic cialis
http://edcialislove.online# buy cialis shipment to russia
buy cialis 36 hour online
15mg cialis
price for 15 prednisone
generic prednisone online buy prednisone – prednisone 5 mg tablet without a prescription
propecia sale
buy stromectol online buy ivermectin nz
stromectol order online stromectol ivermectin
amoxiclav in pregnancy
ivermectin in australia buy generic stromectol
plaquenil 10 mg hydroxy-chloroquine – hydroxychloroquine 200 mg oral tablet
buy stromectol online uk stromectol buy europe
durvet ivermectin ivermectin for humans
driponin online stromectol ivermectin buy
online tadalafil prescription tadalafil generic in usa – tadalafil tablets 20 mg india
clomid online without prescription ontob com
clomid over the counter ontob com
cheap tadalafil 5mg buy tadalafil 5mg online – buy tadalafil 20mg price
clomid without prescription ontob com
natural ed drugs erectal disfunction – cheap medication online
ivermectin tablets ivermectin 5 mg
viagra without doctor prescription natural drugs for ed – cheap ed pills
ivermectin oral 0 8 п»їorder stromectol online
ivermectin generic name ivermectin oral solution
stromectol ivermectin buy cheap ivermectin – ivermectin 4 tablets price
cost of lasix furosemide without prescription ontob com
pumps for ed medication from canada prices – treatment of ed
furosemide pill lasix online no prescription ontob com
viagra cialis levitra cialis no prescription canada – cialis paypal
buy lasix without prescription furosemide 20 mg price ontob com
furosemide rx lasix 20 mg tablet price ontob com
can ed be cured india pharmacy viagra – cheap ed pills
lasix price order lasix online ontob com
purchase cialis cialis no prescription canada – cialis 20 mg sell
where to buy stromectol
ivermectin price usa ivermectin for humans – ivermectin buy online
propecia buy online where to buy propecia online – propecia hair growth
how to get zithromax online zithromax antibiotic – zithromax capsules price
buy cialis online in canada cialis discounts – cialis (generic)
order cialis online no prescription reviews cialis discounts – when should you take cialis
e-cialis hellocig e-liquid cialis discounts – shopping for cialis
generic lexapro 20 mg cost buy lexapro – cheapest price for generic lexapro
lipitor cost in canada atorvastatin – generic lipitor
drug prices comparison buy prescription drugs without doctor – prescription drugs
stromectol uk buy ivermectin pills for humans – ivermectin 3mg tablets price
where to get zithromax over the counter generic zithromax – zithromax 500 mg
i need buy viagra in sydney viagra onine – viagra erectile dysfunction pills
viagra super active generic viagra 100mg prices ViagraCND100Mg – viagra 100mg 30 pills
cialis denmark cialis no perscrption qrnsmor – cialis purchase
levitra vs cialis vs viagra walmart cialis pharmacy – cialis softtabs online
plaquenil 5 mg hydroxychloroquine sulfate 800 mg – plaquenil online
cipro 500mg best prices buy generic ciprofloxacin – cipro 500mg best prices
generic cialis canadian cialis 20mg for sale – can i buy cialis online
viagra discount generic viagra – best place to buy generic viagra online
order viagra online viagra pills – viagra price
online medication: errectile disfunction – ed meds pills drugs
online ed drugs: erectile dysfunction medicines – best ed medicine
http://ivermectinstr.online# ivermectin iv
buy metformin metformin 500 mg over the counter – metformin online
lisinopril pill 5 mg lisinopril for sale – 208 lisinopril
natural ed pills ed drugs online from canada – canadian world pharmacy
buy ed pills online canadian discount pharmacy – best online thai pharmacy
viagra without a doctor prescription usa: buying viagra online – cost of viagra
doxycycline hydrochloride 100mg buy doxycycline online without prescription – buy doxycycline cheap
online doctor prescription for viagra https://viagrabng.com/# buy real viagra online